علائم:
علائم کمبود نیتروژن در برگ های مسن تر با کلروز سبز روشن شروع شده و بعد از آن کل بوته تحت تأثیر قرار می گیرد و سبز مایل به زرد به نظر می رسد. رشد شدیدا محدود و تاخیر در رشد محصول از علائم دیگر هستند.
در کمبودهای شدید، برگ های مسن تر ممکن است حالت پوسیدگی پیدا کند و در حد نهایت اثر کمبود نیتروژن سر بوته تشکیل نمیشود.
علاوه بر موارد عنوان شده در فوق، گیاهان با کمبود نیتروژن ریشه های اصلی بسیار بلند و ریشه های ثانویه کمتری نسبت به حالت عادی دارند.
علائم:
رشد گیاهان با تاخیر روبرو شده و جذب سایر عناصر مختل می‌شود. در کمبود فسفر، برگها سبز تیره تر از حد معمول می شوند، اما هیچ علامت واضحی نمی توان یافت. اگر واریته حاوی آنتوسیانین باشد، برگها ممکن است رنگ ارغوانی داشته باشند.
کمبود فسفر ممکن است با عرضه بیش از حد نیتروژن اشتباه گرفته شود.
علل:
نیتروژن اضافی نیز منجر به سبز تیره شدن کاهو می شود، اما در این حالت برگها گردتر هستند و سطح زیرین برگها بنفش نمی شود. دمای پایین ممکن است جذب فسفر را دچار اختلال کند و در برنامه ریزی تغذیه ای به این نکته باید توجه نمود.
علائم:
نوک و حاشیه برگ های مسن تر با افزایش سن و اندازه گیاه، لکه های کلروتیک ایجاد می شود، که بعداً نکروز می گردند و به دلیل سوخته شدن حاشیه برگ، برگها تغییر شکل می دهند. با کمبود شدیدتر پتاسیم در گیاه کاهو رنگ برگ به سبز تیره خالدار تبدیل می شود و گیاه پژمرده به نظر می رسد. گاهی اوقات برگها کمتر از حالت عادی چروک می شوند و شکل برگها گردتر می شود و در نهایت کمبود پتاسیم، رشد گیاهان محدود شده و سر آنها تشکیل نشده یا سرها شل می مانند.
علل:
کمبود پتاسیم در گیاه کاهو علائم ممکن است با غلظت بالای نمک بستر گیاه اشتباه گرفته شود. در این حالت رگبرگ های برگها علاوه بر خشک شدن حاشیه برگها قهوه ای می شوند و به این ترتیب این دو عامل از یکدیگر تفکیک میگردند. کمبود پتاسیم باعث طولانی‌تر شدن ریشه‌های اصلی نسبت به نرمال شده و تعداد ریشه های ثانویه کم شده ورنگ مایل به زرد را نشان می دهند. اغلب ریشه ها لزج می شوند.
علائم:
در کمبود منیزیم در گیاه کاهو کلروز بین رگبرگی از برگهای مسن شروع شده و از حاشیه برگ به داخل گسترش می یابد و نواحی بین وریدی برگ ها به سمت بالا خمیده می شوند. در کشت آبی، علائم ممکن است در برگهای جوانتر نیز شروع شده و علایم کمبود سریعتر خود را نشان دهند. علائم کمبود منگنز تا حدودی مشابه علائم کمبود منیزیم است و آنالیز برگی در این زمینه بسیار می تواند کمک کننده باشد.
در کمبود منیزیم ریشه های ثانویه محدود شده و تعداد کمی از آن ها یافت می شود و ریشه های اولیه بلند میشوند و به رنگ قهوه ای در می آیند.
علایم:
با کمبود کلسیم رشد کاهو کاهش می‌یابد و برگها مواج‌تر از حد معمول شده و از حاشیه برگ یا نوک برگ های جوان، ضایعات قهوه ای یا خاکستری ایجاد می شود. این علامت “سوختگی نوک” نامیده می شود. با پیشرفت کمبود کلسیم، برگها از نوک و حاشیه به سمت داخل شروع به مردن و نکروزه شدن کرده و سپس علائم روی برگ های مسن پخش می شود. در نهایت کمبود کلسیم در کاهو بافت برگ مرده، سبز مایل به خاکستری است .اگر کمبود کلسیم در مراحل اولیه رشد رخ دهد، رشد به شدت متوقف می شود و هیچ سری تشکیل نمی شود.
علل:
علائم کمبود شدید کلسیم ممکن است با کمبود بور اشتباه گرفته شود، تفاوت کمبود کلسیم با بور در این است که کمبود کلسیم از جوانترین برگها شروع شده اما کمبود بور بسیار بیشتر در نقطه مرکزی متمرکز است و هیچ ضایعه ای روی برگ ها پخش نمی شود.
با کمبود کلسیم ریشه ها کوتاه و بسیار منشعب میشوند و لزج و گاهی لزج و قهوه ای رنگ به نظر می رسند، به خصوص در نوک ریشه سیاه شده و جذب عناصر غذایی را محدود میکند.
علائم:
کمبود گوگرد ابتدا باعث کلروز سبز – زرد یکنواخت در جوانترین برگها می شود ولی با پیشرفت کمبود، کل گیاه به رنگ سبز روشن یا زرد در می آید. رشد به وضوح محدود می شود و راندمان به شدت کاهش می یابد. کمبود گوگرد مانند کمبود نیتروژن بوده ولی کلروز یکنواخت کل برگ ها را نشان د اده و علائم در برگ های مسن تر شروع می شود.
در صورت کمبود گوگرد، ریشه ها بسیار منشعب و طولانی تر از حد معمول شده و رنگ آنها سفید است.
علائم:
با کمبود بور، گیاهان به شدت رشد می کنند و رنگ برگ ها سبز تیره تر از حد معمول می شود. برگ ها سفت شده و به درستی منبسط و باز نمی شوند. جوانترین برگها لکه‌های نکروزه‌ای را در نزدیکی حاشیه‌های خود نشان می‌دهند که شبیه «سوختگی نوک» هستند. اغلب برگهای جوان دچار لکه های کلروتیک می شوند یا کاملاً زرد می شوند. با کمبود شدید بور، جوانه انتهایی گیاه از بین می رود.
علل:
علائم کمبود بور در برگها ممکن است با کمبود کلسیم اشتباه گرفته شود و هر دو کمبود از جوانترین برگها نیز شروع می شود، اما کمبود بور بیشتر در کورد شدن جوانه انتهایی متمرکز است، برخلاف کمبود کلسیم، هیچ ضایعه ای روی برگ ها پخش نمی شود
ریشه ها رشد ضعیفی دارند و مایل به قهوه ای هستند. آنها خراشیده به نظر می رسند، زیرا تعداد زیادی از ریشه های جانبی بسیار کوتاه و منشعب به وجود می آیند، در کمبود بور شدید در کاهو نوک ریشه از بین می رود.
کمبود مس در کاهو
علائم:
در کمبود مس به نظر می رسد گیاهان پژمرده و شل شده و در امتداد نوک و حاشیه برگ ها لکه های کلروتیک ایجاد می شود که از برگ های پیر به جوان تر ادامه می یابد. نواحی نکروزه خاکستری-قهوه ای در نواحی کلروتیک ایجاد شده و با شروع از نوک، برگها زرد شده و محو می شوند. گاهی اوقات رگبرگ ها تغییر رنگ قرمز روشن یا صورتی نشان می دهند. علاوه بر این کمبود مس منجر به مهار رشد و سرهای کوچک و سبک در کاهو می شود.
علائم:
به طور کلی کمبود آهن باعث کاهش رشد کاهو نمی شود و فقط برگهای داخلی تحت تأثیر قرار می گیرند، زیرا علائم کمبود آهن همیشه در جوانترین برگها شروع شده و بعد از آن کلروز بین رگه ای سبز -زرد، سپس زرد لیمویی و زرد کم رنگ را نشان می دهند، و رگه های اصلی سبز باقی می مانند. با کمبود شدید رگبرگها، کلروتیک می شوند و نواحی نکروزه در نزدیکی حاشیه برگ ظاهر می شوند، در کمبود شدید آهن علاوه بر برگ های جوان باعث ایجاد علائم در برگهای مسن می شود و نکروز قهوه ای بالقوه در حاشیه برگ ها ظاهر می شود و در کل برگ ها پخش می شود. با کمبود آهن ریشه کوتاهتر از حد معمول شده و تغییر رنگ مایل به قهوه ای را نشان می دهند. این تغییرات در بسیاری از ریشه های ثانویه بوجود می آیند.
علائم:
در کمبود منگنز کل گیاه سبز/زرد می شود و برگ ها صاف تر از حد معمول می شود، در کمبود شدید، لکه های نکروز در حاشیه و نواحی بین رگبرگی، برگ های مسن ایجاد می شود. رگبرگ های سبز تیره تر از پهنه برگ باقی می مانند، در کمبود منگنز در کاهو رشد متوقف نمی شود ولی عملکرد کاهش می یابد.
علائم:
در کمبود مولیبدن رشد گیاه به وضوح مهار می شود و گیاهان سبز کم رنگ می شوند. برگ ها از نوک و حاشیه برگ شروع به پژمرده شدن کرده و سپس بافت گیاه از بین می رود و رنگ قهوه ای/زرد نشان می دهد.
علل:
کمبود مولیبدن در گیاه جوان از آنجایی که علائم کمبود مولیبدن با pH پایین افزایش می یابد، ممکن است با کمبود کلسیم اشتباه گرفته شود، اما با کمبود کلسیم، جوانترین برگها چروکیده‌تر و سبز تیره‌تر هستند، که نمی‌توان این مشکل را در کمبود مولیبدن مشاهده نمود.
علائم:
علائم کمبود روی در کاهو از برگهای مسن یا متوسط شروع می شود. لکه های نکروزه کاغذی و سبز خاکستری با حاشیه های قهوه ای روی حاشیه برگ ایجادشده و نواحی نکروزه به سرعت افزایش یافته و با هم جریان پیدا می کنند. قسمت های برگ که در معرض نور قرار نمی گیرند سبز باقی مانده و در نهایت رشد محدود می شود، کمبود روی در مراحل اولیه رشد باعث سرکوری شده و هیچ سر کاهویی تشکیل نمی شود.
آبیاری: ریژو و سوپر هیومیکو یا هیومات پتاسیم
