سن گندم

 حشره کامل سن گندم در دامنه کوه‌ها و در زیر علف‌ ها و بوته‌ها به‌خصوص بوته‌های گون و درمنه زمستان را می‌‌گذراند و در ابتدای فصل بهار و پس از گرم شدن هوا به سمت مزارع گندم و جو پرواز می‌کنند. به عمل پرواز سن‌ ها و رسیدن آن ها به مزارع گندم و جو “ریزش سن مادر” گویند.
ریزش از یک تا سه مرحله انجام می‌شود. بیشترین ریزش سن مادر در موقع پنجه زنی است و تا خوشه ‌دهی گندم ادامه می­‌یابد. وقتی که سن مادر از کوه به مزرعه هجوم می‌­آورد به بوته­‌های جوان حمله می­‌کند و در محل­‌های تغذیه، برگ­ها باریک و زرد تا سفید شده و قسمت بالاتر می­‌افتد، جوانه مرکزی یا پنجه­‌ها خشک می­‌شوند، ممکن است تمام خوشه نورس سفید شود که این خوشه‌­ها چروکیده شده و یا اصلا دانه‌­ها نمی‌­بندند.
سن مادر با ورود به مزرعه و پس از یک تا دو هفته تغذیه از برگ، ساقه و جوانه مرکزی گیاه گندم جفتگیری کرده و تخم‌­های خود را غالباً در پشت برگ‌­های گندم می‌­گذارد. پس از تفریخ تخم‌­ها، پوره­‌ها خارج می­‌شوند.
رنگ پوره­‌های سن اول سیاه می‌­باشد. پوره‌­های سن اول خیلی کوچک بوده و در قسمت پایین بوته­‌های گندم و پشت برگ­ها در سایه زندگی می‌­کنند. پوره‌­های سن اول بدون حرکت و تغذیه می­‌مانند و پس از این مرحله دوره تغذیه و رشد شروع می­‌شود.
بنابراین بیشترین خسارت حمله سن از مرحله دوم پورگی به بعد بوده که این مرحله خسارت، همزمان با شیری و یا خمیری شدن دانه‌­های گندم می­‌باشد. رشد و تکامل پوره‌­ها همزمان با رشد گندم بوده و پس از برداشت محصول، تغذیه سن­ها نیز به پایان می­رسد و در اواخر خرداد و اوایل تیرماه حشرات به اماکن کوهستانی خود پرواز می‌­کنند. خسارت حشرات کامل سن گندم به صورت کاهش کمیت و خسارت پوره‌­ها و سن­‌های نسل جدید به صورت کاهش کیفیت می­‌باشد.
تغذیه­‌ی پوره­‌ها و سن­‌های نسل جدید باعث می­‌شود که دانه­‌های نرم و لطیف، لاغر و چروکیده و پوک شوند و دانه‌­ها ارزش نانوایی ندارند. حد قابل تحمل سن‌­‌زدگی دانه­‌ها دو درصد است، دانه‌­هایی که بیش از دو درصد آن­ها سن­‌زدگی داشته باشند فاقد کیفیت نانوایی هستند. حشرات کامل نسل جدید خطرناک‌ترین مرحله از نظر خسارت وارده به دانه هستند. محل وارد شدن خرطوم حشره به دانه گندم به شکل نقطه تیره رنگی دیده می‌شود که هاله­‌هایی گرد و رنگ­‌پریده آنرا احاطه می‌کند.