محلول پاشی اوره پس از برداشت با دوز بالا
اوره، از انواع کودهای نیتروژن است که قیمت بالایی ندارد و نسبت NPK (نیتروژن-فسفر-پتاسیم) در آن برابر با ۰-۰-۴۶ است. با اینکه اوره به‌طور طبیعی در بدن انسان و حیوانات تولید می‌شود، اوره مصنوعی نیز توسط آمونیوم غیرهیدرات، تولید می‌شود. کود اوره میتواند بیشترین مقدار نیتروژن را با کمترین قیمت در اختیار کشاورز قرار دهد، هنگام استفاده از این کود در خاک باید مراقب بعضی از نکات باشید، تا از طریق واکنش‌های شیمیایی، نیتروژن از بین نرود.
در حالت کلی، اوره میتواند بیشترین مقدار نیتروژن را با کمترین قیمت در اختیار خاک و کشت قرار دهد. این ماده به‌سادگی انبار می‌شود و در دراز مدت خطر آتش‌سوزی ندارد. اوره را می‌توان یا به تنهایی استفاده کرد یا با کودهای دیگر مخلوط نمود. برای گیاهانی که در خاک‌های اسیدی بهتر رشد میکنند، کود اوره از بهترین گزینه‌هایی است که موحب اسیدی‌شدن خاک می‌شود. در کشت محصولاتی چون ذرت، توت فرنگی و سایر گیاهانی که به نیتروژن بالایی نیاز دارند، کود اوره قادر است مقادیر بالایی از نیتروژن را فوراً در اختیار گیاه بگذارد و به سرعت نیز تبخیر و از دسترس گیاه خارج شود بنابراین مدیریت استفاده از این کود در زمان استفاده بسیار حائز اهمیت است.
پس از واکنش‌های شیمیایی که با مصرف اوره در خاک ایجاد می‌شوند، مراقبت‌های ویژه‌ای باید صورت گیرند تا آمونیوم تبخیر نشود. این امر برای کشاورزانی که در مزارع بزرگ کشت میکنند، مشکل‌ساز می‌شود. قابلیت انحلال بالای اوره باعث می‌شود که انبار نمودن آن ضرورتاً به‌حالت خشک صورت گیرد.
یکی از ناخالصی‌های رایج در کود اوره بورت (C2H5N3O2) است. این ماده در خاک تجزیه می‌شود اما این فرآیند مدت زمان طولانی نیاز دارد. از سوی دیگر، در طول فرآیند تجزیه، این ماده برای گیاه مسموم‌کننده است. مشابه سایر منابع نیتروژن، اوره نیز به‌خودی خود میتواند به گیاهان آسیب بزند: نیتروژن ممکن است جوانه‌زنی بذر را از بین ببرد یا این فرآیند را کاملاً متوقف کند. همچنین مقدار زیاد نیتروژن سبب «سوختگی» محصولات می‌شود، وقتی ما اوره با دوز بالا برای برگپاشی استفاده میکنیم در حقیقت گیاه را مسموم کرده و مقاومت گیاه در برابر بیماری ها و سرمای زمستانه کاهش داده ایم، گرچه میزان اندازه ای از نیتروژن برای دخیره در درختان برای محصولدهی در سال آینده واجب و ضروری است ولی میزان بالای آن میتواند مشکلات فراوانی را به بار آورده و گیاهان را در استانه فصل زمستان در مقابل تنش قرار دهد.
یکی از رایج ترین اثرات متقابل بین عناصر غذایی و بروز بیماری، رابطه بین افزایش مقدار نیتروژن و تشدید بیماری در گیاه است . تغذیه مناسب با نیتروژن قادر است گسترش بیماری را مهار نماید. جذب کافی نیتروژن برای ایجاد ساختارهای گوناگون از جمله پروتئین ها و آنزیم ها ضروری است که در رشد و مقاومت به بیماری دخالت دارند. زیرا مشاهده شده است در شرایطی که مقدار نیتروژن از سطح بهینه خود فراتر می رود، مقدار ترکیبات ضد قارچی گیاه کم می شود. شدت تغذیه و تولید مثل حشرات مکنده بر روی گیاهانی زیاد می شود که مقدار آمینو اسید آن ها فراوان است. این امر در شرایطی رخ می دهد که گیاهان با کمبود پتاسیم، روی یا افزایش نسبی نیتروژن مواجه هستند. از آنجایی که برخی از حشرات مکنده مانند شته ها حامل بیماری هستند بدین ترتیب عدم تعادل در نیتروژن منجر به مشکلات بیشتری در بروز بیماری ها می شود . در گزارشی مشخص شده است که استفاده از کودهای روی در کشت شاهی آبی، به کنترل قارچ عامل پوسیدگی منتهی شد. این قارچ وکتور ویروس لکه برگی کلروتیک نیز است. بنابراین کود روی، هم قارچ و هم ویروس را کنترل کرد. همچنین سیب زمینی هایی به Alternaria solani حساس می باشند که دارای کمبود نیتروژن یا فسفر بودند. استفاده بیش از اندازه از کود نیتروژنی، سبب افزایش رشد رویشی می شود و همین امر فراوانی بیماری های گوناگون را زیاد می کند. کود نیتروژنی در مقادیر مناسب فراوانی بیماری پاخوره را در جو و گندم کم می کند و افزایش مقدار نیتروژن حساسیت ریشه های منفرد را به بروز بیماری پاخوره افزایش می دهد. زیرا نیتروژن اضافی سبب تولید سریع ریشه های تاجی در گیاه می شود که همین امر شرایط را برای رشد قارچ ها و تخریب این نوع ریشه ها فراهم می کند. نیتروژن اضافی سبب تسریع رشد بافت های آبدار (گوشتی) و دیواره های سلولی ناز؛ شده و حساسیت گیاهان را به الودگی افزایش می دهد. همچنین نیتروژن اضافی قادر است ضخامت گیاه را افزایش داده و با ایجاد هوای مرطوب در اطراف گیاهان بروز بیماری را سرعت دهد و قادر است بلوغ را به تاخیر انداخته، ایجاد و گسترش بیماری را افزایش دهد. به دو دلیل نیتروژن اضافی، دامنه و شدت بیماری را افزایش می دهد.
تعادل در کود نیتروژنی و پتاسیمی (N:K) اغلب منجر به بهبود تغذیه و مهار اثرات بیماری می شود. سهم نسبی هر یک از آن ها متغیر است. به هر حال زمانی که ذخیره نیتروژن در تعادل با پتاسیم نیست، عملکرد و کیفیت محصول دچار اختلال می شود. نسبت N:Kبحرانی مشخصی وجود ندارد که بتواند بیماری ها را مهار نماید. از این رو لازم است کشاورزان از برنامه های کود دهی صحیح بر پایه ازمون خاک آنالیز گیاه و ردیابی بیماری به منظور تعیین تعادل غذایی مناسب استفاده نمایند.
در بسیاری از مناطق، جایی که پتاسیم خاک کمتر از حد بهینه است و برنامه کود دهی شامل نسبت های K2O تقریبا متناسب با مقادیر نیتروژن است، غلاتی مانند ذرت، گندم، جو و یولاف اغلب کمتر دچار بیماری خواهند شد. برخی گیاهان مانند گوجه فرنگی، فلفل، کدو تنبل اغلب در شرایطی که مقادیر K2O مساوی یا بالاتر از مقادیر نیتروژن است از عملکرد بهتری برخوردار هستند.
محصولاتی مانند سیب، گلابی و آلبالو نیاز به K2O بسیار بالاتری نسبت به مقادیر نیتروژن دارند. نسبت های K2O بالا، جذب سایر عناصر غذایی مانند کلسیم و منیزیم را مهار می کنند. خاک هایی با ظرفیت تبادل کاتیونی پایین یا خاک هایی با مقادیر پایین منیزیم و کلسیم، سبب آسیب پذیرتر شدن گیاهان می شوند. گزارش ها حاکی از آن است که نوع نیتروژن یا نسبت نیتروژن آمونیومی (NH4-N) به نیتروژن نیتراتی (NO3-N) در بروز برخی از بیماری های محصولات زراعی دخیل هستند.
نیتروژن نیتراتی می تواند شدت شوره سیاه سیب زمینی (Rhizoctonia solani) ، پوسیدگی ریشه لوبیا و نخود و نیز پوسیدگی ساقه در گندم را کم کند در حالی که نیتروژن آمونیومی شدت این نوع بیماری ها را زیاد می کند. اما عوامل بیماری زای خاک زاد مانند اسکاب سیب زمینی (Streptomyces scabies) و سندرم مرگ ناگهانی سیب زمینی ها می تواند بوسیله نیتروژن نیتراتی تسریع شود لیکن نیتروژن آمونیومی سبب کاهش آن می شود.
برخی از گزارش ها نشان دادهاند که استفاده از مهار کننده نیتریفیکاسیون به منظور حفظ نسبت های بالاتر نیتروژن آمونیومی به نیتروژن نیتراتی، منجر به کاهش شدت پژمردگی ورتیسیلیومی و افزایش شدت شانکر رایزوکتونیا می شود.
در خصوص “اثر نیتروژن بر عملکرد محصول”، باید خاطر نشان نمود که برای مقدار معینی نیتروژن، استفاده از مقدار بسیار زیاد نیتروژن آمونیومی منجر به افزایش شدت بیماری می شود نسبت به زمانی که از مقدار زیاد نیتروژن نیتراتی استفاده می شود . یعنی اثرات منفی ایجاد شده بوسیله مقادیر زیاد نیتروژن نیتراتی به مراتب کمتر از اثرات منفی نیتروژن آمونیومی است.
بررسی ها درخصوص مزایای استفاده از نسبت های مناسب NH4:NO3 در خاک پیشنهاد می کنند که استفاده از نسبت ۱:۱ جهت دستیابی به عملکرد و کیفیت بهینه محصولات زراعی و دیگر محصولات، مناسب باشد. در اغلب مواقع در زمان نسبتا کوتاهی، بیشتر نیتروژن آمونیومی در خاک به نیتروژن نیتراتی تبدیل می شود. بنابراین نیتروژن نیتراتی منبع اصلی نیتروژن برای اکثر محصولات زراعی و باغی است. این شرایط می تواند تا اندازهای با استفاده از مهار کننده های نیتریفیکاسیون اصلاح شود لیکن رسیدن به یک نسبت خاص NH4:NO3 در بهترین شرایط، مشکل و یا حتی غیر ممکن است. در صورتی که فراوانی نیتروژن بکار برده شده به شکل نیتروژن آمونیومی حفظ شود، سرمایه گذاری کود نیتروژنی می تواند بی فایده باشد. به دلیل آن که نیتروژن آمونیومی کاتیونی است و در سطح خاک تثبیت می شود. در چنین شرایطی نیتروژن آمونیومی غیر متحرک است و کمتر در دسترس ریشه های گیاه قرار می گیرد مگر آن که مستقیما در محل ریشه ریخته شوند. همین امر می تواند اثر زیادی بر عملکرد محصول داشته باشد.
لذا استفاده از مقدار بهینه و اصولی از نیتروژن در کنترل آفات و بیماری و تعادل سایر عناصر و در نتیجه بهره وری گیاه بسیار اهمیت بالایی دارد و استفاده از اوره با دوز بالا به صورت برگپاشی میتواند باعث افزایش بیماری و آفات و بهم خوردن بیولوژی گیاه در زمانی که آستانه خواب هستند نماید و همچنین گیاه را در شرایط تنش قرار دهد. در گیاهان سیاه ریشه استفاده از اسیدهای آمینه و کودهایی با نیتروژن بالا به همیندلایل توصیه نمیشود و تنها دوز متعادلی جهت استارت جدب عناصر و عملکرد گیاه برای ذخیره سازی انرژی و عناصر غذایی در بافت ها توصیه میگردد که در فروت ست های فرموله شد در بازار معمولا این میزان نیتروژن توصیه شده وجود دارد.
یکی از اهداف مهم در کشاورزی پایدار استفاده از کودهای زیستی و موثر به منظور بهبود رشد و افزایش کمی و کیفی محصولات می باشد. ترکیبات حاوی آمینواسید ها یکی از موثرترین انواع این کود ها می‌باشند.
آمینواسید ها جز اجزای بنیادی در فرآیند سنتز پروتئین بوده که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر فرآیند های فیزیولوژیکی گیاهان موثرند. گیاهان بر خلاف سایر موجودات قادرند توسط عناصر اولیه ( کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن ) در طی فرآیند فتوسنتز آمینواسید بسازند.
به آن دسته از آمینواسید ها گفته می شوند که گیاه قادر به سنتز آن ها نبوده و باید در اختیار گیاه قرار بگیرند که شامل آرژنین، هیستیدین، ایزولوسین، لوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین، ترئونین، تریپتوفان، والین می باشند.
به آن دسته از آمینواسید ها گفته می شود که گیاه قادر به سنتز آنها بوده و شامل آلانین، آسپارتیک اسید، آسپارانین، ،سیستئین، گلوتامیک اسید، گلوتامین، گلیسین، پرولین، سرین، تیروزین می باشند.
آمینواسیدها به علت دارا بودن ماهیت ناقل یا حامل در انتقال بار مثبت و منفی همچون ذرات الکتریکی باردار عمل میکنند. هنگامی که محصولات حاوی آمینواسید در شرایط مناسب وارد گیاه می شوند ذرات نوسان داری را در غشای سلول تشکیل می دهند که با حرکت در آن منافذ یونی ایجاد می شود.
پس از ورود آمینو اسید ها به سلول به واسطه خلوص بسیار بالا، گیاه به راحتی این مواد را درون خود پذیرفته و در نتیجه گیاه قادر است مقداری از انرژی خود را ذخیره کرده و در نتیجه در برابر بسیاری از تنش های محیطی پایداری متابولیکی از خود بروز دهد.
این آمینواسید باعث افزایش چشمگیر کیفیت میوه و محصولات کشاورزی می گردند.
۱- گلیسین ( Glycine ) :
گلیسین دارای قدرت بالای کلات کنندگی عناصر غذایی و القا کننده تشکیل بافت گیاهی و بیوسنتز کلروفیل می باشد.
۲- والین ( Valine ) :
در گرده افشانی، مقاومت به تنش های محیطی و جوانه زنی بذور موثر است.
۳- آلانین ( Alanine ) :
در سنتز کلروفیل، گرده افشانی، مقاومت به خشکی و تنظیم باز و بسته شدن روزنه های گیاهی نقش دارد.
۴- لوسین ( Leucine ) :
در جوانه زنی دانه های گرده و مقاومت به شوری موثر می باشد.
۵- ایزولوسین ( Isoleucine ) :
در جوانه زنی دانه های گرده، گرده افشانی و مقاومت به شوری نقش دارد.
آمینواسید الکل دار:
۶– سرین ( Serine ) :
در گرده افشانی موثر است.
۷- ترئونین ( Threonine ) :
در گرده افشانی و مقاومت به تنش های محیطی موثر است.اسید آمینه های گوگرد دار:
۸- سیستئین ( Cysteine ) :
نقش بسیار مهمی در ساختمان فضایی پروتئین ها بر عهده دارد.
۹- متیونین ( Methionine ) :
متیونین در تعادل مواد ارگانیک خاک، تولید و تشکیل اتیلن به عنوان یک فاکتور رسیدگی محصول و همچنین القا گرده افشانی و بهبود کیفیت رویش نقش دارد.
آمینواسید آمیدی:
این ترکیبات در سنتز پروتئین شرکت نموده و نقش مهمی را در انتقال آمونیاک دارند.
۱۰- گلوتامین ( Glutamine )
۱۱- آسپاراژین ( Asparagine )
دی اسید های مونو آمین :
دارای یک آمین و ۲ عامل کربوکسیل هستند و به اسیدآمینه های اسیدی مشهورند.این گروه از آمینواسید ها القا کننده تشکیل بافت گیاهی، گرده افشانی، بهبود کیفیت رویش و بیوسنتز کلروفیل می باشند.
۱۲- اسید آسپارتیک ( Aspartic acid ) :
در متابولیسم آمینواسید ها و جوانه زنی بذور نقش دارند.
۱۳- اسید گلوتامیک:
جذب و انتقال عناصر ریز مغذی را آسان تر می سازد و کلات کننده عناصر ریز مغذی است. همچنین اسید گلوتامیک از مسدود شدن روزنه های هوایی بر اثر شرایط نامساعد محیطی جلوگیری می نماید.
آمینواسید ها دی آمین:
این گروه از آمینواسید ها دارای یک عامل آمین اضافی در ساختمان خود می باشند.
۱۴- لیزین ( Lysine ) :
در جوانه زنی دانه های گرده، سنتز کلروفیل و تنظیم باز و بسته شدن روزنه ها نقش دارد.
۱۵- آرژنین ( Arginine ) :
پیش ساز هورمون های موثر در تشکیل گل و میوه می باشد و در مقاومت نسبت به تنش شوری موثر است.
اسیدهای آمینه حلقوی ( آروماتیک )
۱۶- فنیل آلانین ( Phenylalanine ) :
ماده اصلی تشکیل دهنده هورمون فنیل استیک اسید بوده و در گرده افشانی تاثیر گذار است.
۱۷- تیروزین ( Tyrosine ) :
در گرده افشانی و مقاومت به تنش های محیطی موثر است.
۱۸- تریپتوفان ( Tryptophan ) :
پیش ساز بیوسنتز هورمون اکسین بوده که یکی از اساسی ترین فاکتورهای متابولیسم گیاهان است.
۱۹- هیستیدین ( Histidine ) :
موجب تسریع فرآیند تشکیل ورسیدگی محصول می گردد.
۲۰- پرولین ( Proline ) :
از وظایف این اسید آمینه می توان به تقویت دیواره سلولی، انجام صحیح فرآیند فتوسنتز، تاثیر گذاری در باروری و جوانه زنی دانه گرده، توازن آب در گیاه، افزایش نسبت C/N در درختان میوه، بهبود کمیت و کیفیت محصول اشاره نمود.
در طی تنش ها و شرایط نامساعد محیطی ساخت آمینواسید توسط گیاه متوقف یا دچار اختلال می شود. استفاده از ترکیبات حاوی اسیدهای آمینه با تامین اسیدهای آمینه ضروری این امکان را به گیاه می دهد تا انرژی ذخیره شده خود را صرف رشد و بالا بردن عملکرد و کیفیت محصول نماید. آمینواسید از طریق روزنه ها و به مقدار کمتر از طریق غشاء سلولی جذب شده و چند ساعت پس از جذب به قسمت های رشد هدایت می شوند.
آمینواسید با تاثیر بر مقاومت دیواره سلولی و افزایش تولید لیگنین ( بافت خشبی گیاهان ) و تسریع ترمیم بافت های آسیب دیده موجب افزایش مقاومت گیاهان در برابر حمله آفات و بیماری ها می گردد.
تنش‌ها و استرس های محیطی از قبیل دمای بالا، شوری، سرما، یخبندان، جا به جایی و انتقال گیاه و … دارای اثرات منفی بر روی متابولیسم های گیاهی بوده و موجب کاهش کمیت و کیفیت محصولات می شوند لذا استفاده و کاربرد ترکیبات حاوی آمینواسید در قبل، حین و بعد از بروز استرس های محیطی باعث کاهش خسارات ناشی از این تنش ها میگردد.
روزنه ها ساختارهای مهم سلولی هستند که در جذب عناصر غذایی، گازها و همچنین تنظیمات آبی گیاهان دخیل می باشند. عوامل بسیاری بر باز و بسته شدن روزنه ها تاثیر گذارند که از جمله آن ها می توان به نور، دما، رطوبت، غلظت نمک ها، اسید آبسیزیک و آمینواسید اشاره نمود.
در هنگام نور، رطوبت، افزایش دما و غلظت نمک ها روزنه ها مسدود می شوند در نتیجه جذب و انتقال عناصر غذایی و فتوسنتز گیاهان کاهش می یابد. به کارگیری ترکیبات حاوی آمینواسید موجب جلوگیری از انسداد روزنه های هوایی بر اثر تنش ها و شرایط نامساعد محیطی می گردد.
آمینواسید با فعال سازی فرآیند تشکیل قند در گیاهان باعث افزایش کمی و کیفی محصولات از جمله طعم، رنگ، وزن، اندازه میوه و … می‌گردند.
آمینواسید با اثر گذاری بر هورمون های موثر در تشکیل گل و میوه، بهبود جوانه زنی دانه های گرده و افزایش سرعت گلدهی موجب بهبود گرده افشانی در گیاهان می شوند.
آمینواسید با افزایش میزان کلروفیل در گیاه باعث بهبود فرآیند فتوسنتز و افزایش نسبت C/N می‌شوند.
آمینواسید دارای خاصیت کلات کنندگی عناصر ریز مغذی بوده و باعث بهبود جذب و انتقال عناصر غذایی به درون گیاه می گردند در نتیجه میزان مصرف کود و سموم نیز کاهش می‌یابد.
سخن نهایی:
اسیدهای آمینه به عنوان ترکیب محرک رشد کمی و کیفی گیاه فعالیت میکنند. این ترکیب‌ها در زیست ساخت (بیوسنتز) متابولیت‌های ثانویه و هورمونی نقش مهمی دارند. به طورکلی اسیدهای آمینه موادی هستند که باعث تحریک سوخت وساز (متابولیسم) و فرآیندهای سوخت وساز (متابولیکی) در جهت افزایش کارایی گیاهان می شوند. بنابراین کاربرد محرکهای زیستی می تواند یکی از مهمترین عوامل در کشت موفق یک گیاه باشد، چون افزون بر شاخصهای کمی، بر شاخصهای کیفی گیاه نیز مؤثر واقع می شوند که این تأثیر ناشی از اسیدهای آمینه ی به کار رفته در ترکیب و ساخت (فرمولاسیون) این محرکهای زیستی است که با افزایش نسخه برداری mRNA تا میزان ۵/۲ برابر، با فعالسازی هورمونهای مؤثر در رشد زایشی، فعالسازی فرآیند تشکیل کربوهیدرات‌ها، افزایش جذب و انتقال عناصر و افزایش میزان پروتئین در گیاهان، موجب بهبود ویژگیهای کمی و کیفی در مدت زمان کوتاهتر به ویژه در شرایط تنش‌های محیطی می‌شوند. اسیدهای آمینه با افزایش غلظت کلروفیل و در تیجه تاثیر بر فتوسنتز، بر رشد و عملکرد گیاهان موثر واقع می‌شوند. به عنوان مثال گلوتامیک اسید میتواند به عنوان عامل اسموتیک سیوپلاسم در سلولهای محافظ روزنه بر باز و بسته شدن روزنه ها تاثیر گذار باشد. همچنین آرجنین سنتز هورمون های گیاهی مرتبط با گلدهی و میوه دهی را افزایش می‌دهد. بنابراین اسیدهای آمینه به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر فعالیت های فیزیولوژیک، رشد و نمو گیاه موثر واقع می‌شوند. و در نهایت نکته قابل اهمیت در استفاده از اسیدهای آمنیه که توسط بسیاری از کارشناسان نادیده گرفته می‌شود و استفاده از این کود را اتلاف وقت و هزینه میدانند این است که : هدف نهایی گیاه برای جذب نیتروژن و در حقیقت مقصد نهایی جذب نیتروژن چه به صورت نیترات و چه آمونیوم در گیاه و ورود به چرخه نیتروژن در گیاه ساخته شدن اسیدهای آمینه برای ساختن پروتئین های مورد نیاز گیاه می‌باشد و تنها ما با استفاده از اسیدهای آمینه این مسیر جذب را سریعتر و با سهولت بهتر و بیشتری برای گیاه انجام داده و با ذخیره سازی انرژی در حقیقت به گیاه برای بالا بردن عملکرد آن کمک میکنیم.
بزنید و سپس افزودن به صفحه اصلی
بزنید و سپس افزودن به صفحه اصلی