کلسیم در فلفل دلمه‌ای
کلسیم یک یون دو ظرفیتی (Ca2+) نسبتاً بزرگ است که به راحتی وارد آپوپلاست سلول می‌شود و به شکل تبادلی به دیوارههای سلولی و سطح خارجی پلاسما متصل شده است. بنظر میرسد غلظت بسیار کمی از آن در سیتوپلاسم و کلروپلاست است و نقش محدودی به عنوان کوفاکتور آنزیمی داشته باشد. محلول خاک معمولاً مقدار کافی کلسیم برای گیاهان فراهم می‌کند. اختلالات فیزیولوژیکی شناخته شده در نتیجه کمبود Ca در گیاه، به توزیع ضعیف کلسیم در خاک نسبت داده می‌شود بنابراین محدودیت در جذب عنصر توسط گیاه وجود ندارد. کلسیم به طور عمده در آوند چوبی وجود دارد و به میزان بسیار محدودی در آبکش دیده می‌شود. نسبت کلسیم در آوند آبکش و آوند چوبی میتواند در اندامهایی که به طور طبیعی داری مقدار کم کلسیم هستند مانند میوه‌ها و برگهای جوان بسیار مهم باشد. عواملی مانند رطوبت، فشار ریشه، فعالیت فیتوهورمونها که بر توزیع کلسیم تأثیر میگذارند نیز موجب افزایش بروز این اختلالات در گیاه میشوند. گیاهان آلی به طور کلی حاوی مقادیر قابل توجهی کلسیم هستند، معمولاً در محدوده (50-1 میلی گرم کلسیم بر گرم ماده خشک) است. کمبود کلسیم در گیاهان بسیار نادر است اما میتوان در خاک های شدیدا شسته شده و آهک دهی نشده اسیدی به وجود آید.
کلسیم برای ساختار غشا دیواره سلولی و نفوذپذیری آن ضروری است. کمبود کلسیم غشا سلولی را ضعیف می‌کند که این امر باعث افزایش نفوذپذیری می‌شود و هدر رفت محتویات سلول و از دست رفتن مکانیزمهای جذب عناصر را به دنبال دارد. کلسیم (Ca2+) برای طویل شدن و تقسیم سلولی ضروری است. کمبود کلسیم توسعه جوانههای انتهایی اندام هوایی و نوک ریشهها را کاهش داده و باعث توقف رشد گیاه می‌شود. کلسیم همچنین برای انتقال کربوهیدارتها و عناصر غذایی ضروری است. تجمع کربوهیدارتها در برگها تحت شرایط کمبود کلسیم باعث کاهش مقدار کربوهیدراتهای ساقه و ریشه شده و به ایفای نقش طبیعی ریشه (جذب عناصر غذایی) صدمه میرساند زیرا در این حالت میزان تامین انرژی کم است. در نتیجه کمبود کلسیم منجر به بدشکلی بافت های ذخیره ای در بسیاری از میوهجات و سبزیجات می‌شود. با وجود اینکه کلسیم در نقل و انتقال مواد مهم است ولی معمولا در گیاه غیر پویا است. به دلیل اینکه کلسیم در گیاه توزیع مجدد نمییابد تامین مداوم کلسیم برای جذب ریشه گیاهان برای رشد طبیعی و توسعه میوه‌ها بسیار اهمیت دارد.
شرایطی از خاک که رشد ریشه گیاهان را کاهش میدهد (مانند سمیت آلومنیوم، کمبود فسفر، بیماریها و …) دسترسی ریشه به کلسیم را محدود کرده و باعث ایجاد کمبود این عنصر می‌شود. مشکلات مربوط به جذب ناکافی کلسیم در گیاهانی که سیستم ریشهای کوچکی دارند نسبت به گیاهانی که سیستم ریشهای توسعه یافتهای دارند بیشتر متداول است.
علائم کمبود کلسیم، نخست در بافتهای میرستمی برگها، ساقهها و ریشهها مشاهده می‌شود. نوک و حاشیه برگها زرد شده و یا میسوزد حالتی که معمولا به پشت برگشتن و سوختگی نوک گفته می‌شود. ترشح مواد ژلاتینی باعث می‌شود که در برخی گیاهان نوک برگها به هم بچسبد. کمبود کلسیم باعث گرهزایی ضعیف به وسیله باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن در ریشه لگومها می‌شود و بافت گرهها سفید تا خاکستری است در حالی که رنگ گرهها در گیاهان سالم صورتی تا قرمز میباشد. در شرایط کمبود شدید کلسیم توسعه ریشه کند شده و نوک ریشهها به رنگ تیره درآمده و میمیرد.
جذب کم کلسیم همراه با محدود شدن انتقال کربوهیدراتها علائم مشخصی را در میوهجات و سبزیجات به وجود میآورد. به عنوان مثال پوسیدگی گلگاه در فلفل و گوجه فرنگی، بدشکلی هندوانه، لکه تلخی در سیب، لکه قهوهای بین برگها سیب زمینی، قلب قهوهای بادام زمینی، قلب سیاه در کرفس و حفرههای موضعی در هویج را میتوان نام برد. کمبود کلسیم باعث کم رنگی و بافت نرم میوهجات می‌شود که باعث کم شدن عمر انبارداری و بازارپسندی می‌شود. کیفیت سبزیجات برگی مانند کاهو، کلم و اسفناج به دلیل سوختگی نوک و حاشیه برگها کاهش پیدا می‌کند.
کلات‌هاى کلسیم مثل کلات‌هاى EDTA حدود 14درصد وزنی کلسیم دارد که مناسب براى محلولپاشى است که معمولا حاوى عنصر بور هم هست. اما مهمترین ترکیب کلسیم براى مصرف در داخل گلخانه‌ها به صورت کود آبیارى نیترات کلسیم است که 25 درصد اکسید کلسیم دارد. میزان مصرف کودهاى کلسیم (نیترات کلسیم) براى هر 1000 متر حداکثر تا 5 کیلوگرم در یک نوبت آبیارى استفاده مى‌شود و میزان مصرف کلات‌هاى کلسیم براى محلولپاشى حداکثر سه در هزار (سه کیلوگرم یا سه لیتر کود در 1000 لیتر آب براى یک هکتار مزرعه یا گلخانه) مى‌باشد. زمان محلولپاشى در صورت مشاهده اولین علائم کمبود کلسیم روى محصول مى‌باشد. کائوس ایکس تی و لبیفول موویکال میتواند بهترین کودهای کلسیمه برای رفع کمبود کلسیم در گیاه فلفل دلمه ای به شمار آید.
1-نیترات کلسیم براى مصرف در آب آبیارى با هیچ کود دیگر مخلوط نشود.
2-براى محلولپاشى از کودهاى کلات کلسیم که حاوى بور مى‌باشد استفاده مى‌شود. در گلخانه بهترین زمان برگ پاشى در هنگام صبح موقعى که دماى گلخانه بین 25 تا 28 درجه سانتى‌گراد است شروع شود. در مواقعى که دماى هوا بیشتر از 30 درجه سانتى‌گراد مى‌باشد محلولپاشى انجام نشود.
3-براى جذب بهترکلسیم از خاك توسط گیاه باید شرایط محیطى گلخانه ایده‌ال و نرمال باشد (دما، رطوبت، نورو کیفیت، کمیت آب آبیارى).
4-برخى از عناصر غذایى مانند پتاسیم و منیزیم در صورتى که بیش از حد نرمال در خاك وجود داشته باشند به علت اثر آنتاگونیستى میتواند باعث کاهش جذب کلسیم شود.
فلفل دلمه‌اى، سبزى معجزه آسایى است که علاوه بر طعم و رنگ، مواد مغذى فراوانى به غذایى شما اضافه می‌کند. ویتامین cموجود در فلفل دلمه‌اى براى حفظ سلامت عمومى بدن ضرورى است. براى تولید این محصول، عناصر پرنیاز (ماکروالمنت) شامل: نیتروژن، فسفر، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، گوگرد و همچنین عناصرکم‌نیاز (میکروالمنت یا ریزمغذى) مانند: آهن، روى، مس، منگنز، بور، مولیبدن و کلر مورد نیاز گیاه مى‌باشند.کمبود عناصر غذایى از جمله کلسیم در فلفل دلمه‌اى، معمولا موجب بروز علائم ظاهرى خاصى می‌شود.
کلسیم یک عنصر ضرورى و پرنیاز براى گیاه فلفل است. گیاه فلفل در گلخانه با عملکردهاى 25، 125 و 200 تن در هکتار به ترتیب حدود 12، 62 و 100 کیلوگرم در هکتار کلسیم (به صورتCaO ) از خاك برداشت می‌کند.کلسیم نقش مهمى در ساختمان دیواره سلولى گیاه و اجزاء سلولى دارد و به طور خلاصه شامل:
1-استحکام دیوار سلولى
2-موثر در تقسیمات سلولى
3-کاهش میزان نرمى بافت با جلوگیرى یا کاهش فرآیند حلالیت و نیز کاهش تولید اتیلن
4-موثر در ترد شدن میوه
5-با حفظ و پایدارى سلول‌هاى گیاهى و افزایش قدرت بافت گیاه، مانع ایجاد بسیارى از بیمارى‌هاى فیزیولوژیکى در محصولات می‌گردد.
6- طول عمر انباردارى میوه‌ها افزایش خواهد یافت.
1-بافت مردگى سطح میوه: اگرچه کلسیم هم از طریق آوندهاى آبکش و هم از طریق آوندهاى چوبى به قسمت‌هاى مختلف گیاه مى‌رسد ولیکن این عنصر در آوندهاى آبکش حرکت بسیار کندترى دارد و معمولا در غشاء سیتوپلاسمى واکوئل داخل سلول‌ها ذخیره می‌شود و بنابراین کمتر وارد میوه‌ها مى‌گردد. از طرف دیگر کلسیمى که در آوندهاى چوبى جریان دارد به سمت اندام‌هایى از گیاه حرکت مى‌کندکه تعرق بیشترى انجام مى‌دهند و برخى از اندام‌هاى گیاه مثل میوه‌ها که تعرقشان کمتر مى‌باشد علائم کمبود را سریع‌تر نشان مى‌دهند.
2-از بین رفتن انتهاى ریشه، ساقه و برگ: کمبود کلسیم باعث از بین رفتن انتهاى ریشه، ساقه و برگ گیاهان مى‌شود. برگ‌هاى جوان انتهاى شاخه بدشکل و چروکیده شده و نیز نوك برگ‌هاى بالایى گیاه، به طرف بالا و حاشیه آن‌ها به طرف بالا یا پایین لوله مى‌شود. حاشیه برگ نامنظم و پاره پاره مى‌شود. همچنین رشد ریشه کم و انشعابات آن محدود مى‌شود علاوه بر آن روى ریشه لکه‌هاى قهوه‌اى یا مرده نیز مشاهده مى‌شود.
3-کمبود کلسیم باعث نرم شدن دیواره‌ى سلولى و ساقه‌ى گیاه می‌گردد: همان گونه که گفته شد کلسیم با کاهش فرآیندهاى حلالیت،کاهش تولید اتیلن و افزایش استحکام دیواره سلولى باعث عدم نرم شدن بافت‌هاى گیاهى می‌شود.
روش‌هاى تشخیص کمبود کلسیم در گیاه فلفل دلمه‌اى
آگاهى از احتمال بروز کمبود عنصر غذایى کلسیم براى فلفل دلمه‌اى از راه‌هاى مختلفى امکان‌پذیر است. معمولا دو روش تجزیه خاك و تجزیه برگ بیانگر وضعیت واقعى کلسیم در گیاه خصوصا میوه نیست و تنها آنالیز خود میوه میتواند وضعیت کلسیم آن را بیان کند. اگرچه آنالیز برگ نیز در شرایط پیشرفت کمبود میتواند کمک کند. به بیان دیگر بروز علائم کمبود کلسیم در فلفل دلمه‌اى یکى دیگر از روش‌هاى آگاهى از وضعیت کلسیم در گیاه مى‌باشد. با شناخت این علائم مى‌توان به رفع این کمبود و در نتیجه فراهم نمودن شرایط رشد مطلوب فلفل دلمه همت گمارد.
تجزیه گیاه
تجزیه گیاه، یکى از راه‌هاى آگاهى از کمبود و سپس تصمیم‌گیرى براى توصیه مصرف کود کلسیم محسوب مى‌شود. غلظت مناسب کلسیم در برگ 2-5/1 درصد است. اگر کمبود کلسیم در ابتداى رشد تشخیص داده شود امکان اصلاح وجود دارد و کاهش عملکرد و کیفیت محصول به حداقل ممکن خواهد رسید. تجزیه گیاه پس از توصیه و مصرف کود مى‌تواند نشان دهد که تا چه حد مصرف کود موثر واقع شده است.
