PWA
همیار دشت آبرون

انواع کود اورگانیک و شیمیایی کشاورزی

loading

نیاز غذایی درخت پسته

نیاز غذایی درخت پسته:

نیاز غذایی درخت پسته گیاه پسته نیز مانند سایر گیاهان براي رشد و تولید مطلوب به عناصر غذایی مختلـف کـم نیاز و پرنیاز احتیاج دارد. این عناصر علاوه بر تـامین رشـد گیـاهی ، روي مقاومـت درخـت بـه خشکی، شوري، آفات و بیماريها و خواص کیفی و کمی میوه اثر دارد و همچنین روي عکـس العمل گیاه به نوسانات دمایی و عوامل محیطی مختلف و باردهی آن در دراز مـدت تـاثیر مـی گذارد. بنابراین براي نیل به حداکثر عملکرد و بالا بردن کمیت و کیفیت محصـول لازم اسـت تا میزان دقیق عناصر مورد نیاز تعیین گردد.

کاشت پسته در مناطقی با شرایط نامناسب محیطی

بـه صـورت غیـر اسـتاندارد و بـدون رعایت اصول کارشناسی و مدیریت نامناسب نگهداري باغات موجـود بـه ویـژه عـدم توجـه بـه نیازهاي غذایی درختان پسته، باعث کاهش تولید و نهایتاً کـاهش متوسـط عملکـرد محصـول پسته درکل کشور شده است. در صورت بررسی عوامل موثر بر کاهش راندمان تولیـد محصـول و ارائه راهکاري مناسب می توان متوسط تولیـد محصـول کشـور را افـزایش داد.در ادامه در مورد نیاز درختان پسـته و شرایط هر عنصر توضیحاتی خواهد آمد.

نیتروژن

برای رفع کمبود نیتروژن در باغ های پسته، باید با توجه به تجزیه خاک و برگ و حدود بحرانی این عنصر در برگ پسته، میزان محصول و باردهی سال بعد، بافت، شوری و مواد آلی خاک، از کودهای شیمیایی و آلی استفاده نمود.

کودهای حیوانی و مرغی دارای مقداری نیتروژن بوده و استفاده از آنها میتواند مقداری از نیاز نیتروژن درختان را برآورده نماید. به علت نیاز فراوان درختان پسته به نیتروژن خصوصا در سال پر محصول استفاده از کودهای شیمیایی نیتروژن دار مناسب، لازم و ضروری است. کودهای نیتروژن دار موقعی موثرند که به میزان کمتر ولی در دفعات بیشتر، هنگام رشد گیاهی به درخت داده شوند به ویژه در خاکهای سبک با بافت شنی که شستشوی نیتروژن به صورت نیترات در آنها زیاد است.

درختان میوهای که برگ آنها در زمستان می ریزد به هنگام رشد گیاهی، نیتروژن بیشتری از خاک نسبت به زمان خواب جذب میکنند. زمان بهره گیری کامل از نیتروژن خاک در درخت پسته غالبا از اردیبهشت تا اواخر مرداد ماه است که این مسئله هم در سال پر محصول و هم در سال کم محصول صادق می باشد. چون مقداری نیتروژن در طول فصل زمستان در اندام درختان به طور ذخیره باقی میماند تا در سال بعد دوباره به مصرف رشد گیاهی و باردهی درخت برسد، بنابراین آهنگ جذب آن از خاک در آغاز فصل بهار کند است و همچنین در زمان خواب زمستانه نیتروژن به مقدار زیادی توسط درختان پسته جذب نمی شود. بنابراین افزودن کودهای نیتروژن دار به خاک بعد از برداشت محصول مهر و آبان ماه چندان مطلوب نبوده و چنین به نظر میرسد که افزودن مقدار محدودی نیتروژن به خاک در اواخر زمستان (اواسط اسفندتا اوایل بهار) و در حجم بیشتری در طول فصل رشد میوه و پر شدن مغز پسته (اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه) با توجه به دور آبیاری و آخرین آبیاری قبل از برداشت پسته (در شهریور ماه ) بسیار مفید و موثر باشد. البته درختان جوان  بخش بیشتری از نیتروژن مورد نیاز خود را در مرحله رشد بهاره جذب میکنند. بنابراین بهتر است بخش بیشتری از نیتروژن مصرفی در درختان جوان در اوایل بهار مصرف شود.

با توجه به اینکه درختان سال پربار بخش زیادی از نیتروژن مورد نیاز خود را در مرحله پر شدن دانه جذب میکنند، بهتر است بخش قابل توجهی از نیتروژن مورد نیاز درختان بالغ در مرحله پر شدن دانه انجام پذیرد. تحقیقات انجام شده بر تاثیر اندک سال آوری بر میزان کل نیتروژن جذب شده در گیاه پسته دلالت دارند. زیرا میزان نیتروژن جذب شده درختان در سال پربار تنها 5/9 درصد بیشتر از میزان کل نیتروژن جذب شده درختان در سال کم بار میباشد. اما تاثیر سال آوری بر میزان نیتروژن برداشت شده از گیاه چشمگیر و قابل توجه است. میزان نیتروژن برداشت شده از درختان سال پربار حدود 4 برابر نیتروژن برداشت شده از درختان سال کم بار می‌باشد.

مطلب دیگری که ذکر آن ضروری است این است که معمولا نیتروژن برداشت شده از طریق برگ و میوه ها در سال پربار تسبت به میزان نیتروژن جذب شده در همان سال بیشتر می‌باشد. در واقع در سال پربار گیاه از منابع ذخیره ای خود استفاده میکند. لازم به ذکر است که گیاهان چند ساله نظیر پسته میتوانند بخشی از عناصر غذایی را در اندام های چوبی خود ذخیره کرده و بعدا در اختیار گیاه قرار دهند. بنابراین باید دقت نمود که میزان نیتروژنی که در سالهای پربار و کم بار توسط درختان بارور پسته از خاک جذب می شود تقریبا مشابه می باشد و میزان کود نیتروژنی که در سال های کم بار مصرف می شود نباید چندان کمتر از سالهای پربار باشد چون در سال های کم بار گیاه ظرفیت ذخیره نیتروژن برای سال بعد را دارد. البته به شرطی که این نیتروژن در زمان های حساس موجب رشد ثانویه درخت نشود. یکی ازدلایل  رشد ثانویه در تابستان استفاده از نیتروژن زیاد و مواد محرک رشد رویشی در برنامه های کودی است. رشد ثانویه میتواند موجب از بین رفتن جوانه های زایشی سال بعد شود.

به طورکلی نیاز پسته به نیتروژن با دور آبیاری رابطه دارد. به طوری که هر چه دور آبیاری طولانی ترباشد، مقدار کاربرد نیتروژن کمتر خواهد شد. این رابطه به این دلیل است که نیتروژن قابلیت شستشوی بالایی داشته و به ویژه در خاک های شنی به مقدار زیادی شستشو یافته و از دسترس گیاه خارج میشود. همچنین با زیاد شدن دور آبیاری و کم شدن ماندگاری رطوبت در خاک، قابلیت جذب نیتروژن کاهش می‌یابد.

نیاز غذایی درخت پسته

فسفر

با توجه به نتایج خاک و برگ و حدود بحرانی فسفر، اگر کمبود در خاک یا درختان پسته تشخیص داده شد، برای برطرف کردن آن می توان از کودهای دامی پوسیده، کود مرغی و کودهای شیمیایی فسفره استفاده نمود. نیاز درختان پسته در صورت کمبود فسفر حدود 600 گرم فسفر به ازای هر درخت میباشد که بر اساس درصد فسفر هر کود باید مقدار کود فسفاته محاسبه شود.

در صورت استفاده از کودهای حیوانی یا مرغی 300 گرم فسفر به ازای هر درخت کافی به نظر میرسد. در توصیه کودهای فسفاته باید به میزان آهک، کلسیم تبادلی، اسیدیته خاک، بافت خاک و اثرات متقابل فسفر در خاک توجه ویژه داشت. مقدار فسفر کل در برخی از خاکهای مناطق کشور به ویژه در سطح خاک قابل ملاحظه می باشد ولی به دلیل غیر محلول بودن آن قابل جذب برای گیاه نیست. بر اساس مطالعاتی که در پژوهشکده پسته کشور در مورد وجود عنصر فسفر در اعماق مختلف خاک باغات پسته رفسنجان انجام گردیده، مشخص شده است غلظت فسفر در سطح خاک اکثر باغات بسیار زیاد ولی در 42 درصد باغات غلظت فسفر در عمق توسعه ریشه    ( 30 تا 60 سانتیمتر) کمتر از حد بحرانی و استاندارد میباشد.

همچنین بررسی های صورت گرفته در باغات پسته دامغان نیز نتایج مشابهی داشته و نشان داده میزان فسفر در عمق توسعه ریشه عامل مهمی در افزایش عملکرد بوده و در باغات با عملکرد بالافسفر قابل جذب وضعیت مطلوب تری دارد. متاسفانه روش مصرف کودهای فسفاته در اغلب باغ های پسته نیز صحیح نیست. به طوریکه به جای مصرف در چالکود به روش سطحی به کار برده شده است. میزان فسفر جذب شده در درختان سال کم بار حدود 30 درصد بیش از فسفر جذب شده در سال پربار است. بنابراین کوددهی فسفری باید به نحوی باشد که کودهای فسفری در سالهای کم باری نیز برای گیاه قابل جذب باشد. مقدار فسفر برداشت شده در درختان سال پربار 6 برابر فسفر برداشت شده در درختان سال کم بار است. منظور از جذب عناصر uptake nutrient ، ورود عناصر غذایی از خاک به داخل گیاه می باشد اما منظور از عناصر غذایی برداشت شده removal nutrient ، بخشی از عناصر غذایی جذب شده است که از سیستم تولید خارج میشود.

این عمل با خروج اندامهای مختلف گیاه به ویژه دانه، شاخه های هرس شده و برگ ها از مزرعه انجام میشود. بدیهی است که میزان برداشت به میزان عملکرد بستگی دارد. هر چه میزان عملکرد بیشتر باشد میزان برداشت عناصر غذایی بیشتر خواهد بود. بیشترین میزان جذب فسفر در مرحله پر شدن دانه اتفاق میافتد لیکن در سال های کم بار سهم جذب بهاره افزایش می یابد. در سال کم بار 46 درصد محتوی فسفر گیاه به منابع ذخیره ای اختصاص می یابد. این در حالی است که بخش قابل توجهی از فسفر در درختان سال پر بار از طریق برداشت میوه ها از سیستم تولید خارج می شود.

نیاز غذایی درخت پسته 01

پتاسیم

با توجه به حدود بحرانی پتاسیم در خاک و برگ پسته و توجه به خصوصیاتی از خاک مانند شوری، بافت و نوع کانی های رسی باید اقدام به برطرف نمودن کمبود نمود. برای برطرف نمودن کمبود پتاسیم در درختان پسته به طور متوسط میتوان 2-1 کیلوگرم سولفات پتاسیم به ازای هر درخت به شیوه چالکود و در زمستان استفاده نمود. چنین به نظر میرسد که در خاک های سبک و متوسط با شوری های کم تا متوسط کاربرد یک کیلوگرم سولفات پتاسیم (به ازای هر درخت )برای محاسبه کود در هر هکتار در چنین مواردی معموال تراکم 500-400 اصله درخت در هر هکتار در نظر گرفته می شود کافی باشد ولی در خاک های بافت سنگین با شوری زیاد کاربرد 2 کیلوگرم سولفات پتاسیم به ازای هر درخت باعث برطرف شدن کمبود میگردد.

 این توصیه تنها زمانی صورت می‌گیرد که غلظت پتاسیم خاک حدود کفایت را نشان ندهد. محلولپاشی کاتون یا لبیفول پتاسیکو (3 در هزار در هکتار) در شروع پر شدن مغز پسته نیز باعث بهبود کیفیت میوه پسته می گردد. بر اساس مطالعات ژانگ و براون در کالیفرنیا، مصرف کود پتاسیم در خاک هایی که بیش از 400 میلی گرم در کیلوگرم پتاسیم دارند موجب کاهش معنی دار غلظت کلسیم در برگ پسته میشود و ممکن است عوارض مرتبط با آن را در گیاه ایجاد نماید. تحقیقات چند ساله آنها نشان داد که در باغ های پربار پسته کالیفرنیا مصرف سالیانه بیش از 220 کیلوگرم در هکتار پتاسیم (معادل حدود 450 کیلوگرم سولفات پتاسیم) می تواند موجب کاهش عملکرد شود. با توجه به کوچکی اندازه درختان و پایین بودن عملکرد درختان پسته ایران، مصرف زیاد کودهای پتاسه میتواند این مشکل را در حالتی که هر ساله مقدار زیادی کود پتاسه مصرف شود، ایجاد نماید. جذب پتاسیم در درختان سال پربار بیش از دو برابر پتاسیم جذب شده در درختان سال کم بار است. بنابراین شایسته است میزان مصرف پتاسیم در درختان سال پربار بیش از سال کم بار باشد. تقریبا تمام پتاسیم در مرحله پر شدن دانه جذب میشود. بنابراین بهتر است بخشی از مصرف کودهای پتاسه در زمانی انجام گیرد که در مرحله پر شدن دانه برای گیاه قابل استفاده باشد.

همچنین تحقیقات نشان داده است که میزان ذخیره نیتروژن و پتاسیم پس از سال کم بار به ترتیب 7 و 2 برابر میزان ذخیره آنها پس از سال پربار است. پتاسیم و نیتروژنی که در طول سال کم بار جذب گردیدهاند در اندامهای چوبی تجمع یافته و جهت رشد میوه، برگ و ساقه ها در بهار مصرف میشود. بنابراین تصور برخی باغداران که در سال کم بار نیاز چندانی به کوددهی نیست، اشتباه بوده و حداقل در مورد عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در هر دو سال کم بار و پربار کوددهی بر اساس وضعیت باغ و نتایج تجزیه خاک و برگ میتواند به افزایش عملکرد و کاهش سال آوری منجر شود.

پسته5

کمبود کلسیم در خاک

کمبود کمی کلسیم در خاکهای مناطق پسته کاری کمتر وجود دارد مگر در خاک های خیلی سبک و سدیمی. کمبود کلسیم بیشتر کیفی است و در نتیجه اثرات متقابل با عناصر دیگر یا عدم انتقال مناسب در گیاه اتفاق می‌افتد. مسئله مهمتر در مورد کلسیم، لزوم وجود آن در خاک برای اصلاح  خاکهای سدیمی یا شور و سدیمی می‌باشد. بنابراین اگر با توجه به تجزیه خاک و نظر کارشناسی، نیاز به اضافه کردن کلسیم به خاک باشد می توان از گچ استفاده نمود. در صورت کمبود کلسیم در گیاه، با توجه به تجزیه برگ می توان کائوس ایکس تی یا لبیفول موویکال  را با غلظت 3-2 در هزار در اردیبهشت محلولپاشی کرد. در غیر این صورت از منابع دیگر کلسیم نظیر نیترات کلسیم می توان استفاده نمود.

در سالهای اخیر کمبود کلسیم در گیاه از دلایل از بین رفتن پوست استخوانی یا لکه پوست استخوانی میوه پسته عنوان شده است و محلولپاشی 3 در هزار کلسیم (بلافاصله بعد از تشکیل میوه )به اصطلاح ارزنو شدن میوه برای بهبود آن توصیه شده است. ادیب فرد و همکاران با مطالعه اثرات محلولپاشی کلریدکلسیم در اوائل اردیبهشت بر روی رقم احمدآقایی دارای عارضه اضمحلال پوست استخوانی نتیجه گرفتند که یک مرتبه محلول پاشی 4 کیلوگرم کلریدکلسیم در هزار لیتر آب در هکتار درصد ابتلا به عارضه را از 20 درصد به 2 درصد کاهش داد. 

همچنین دو مرتبه محلولپاشی 2 کیلوگرم کلرید کلسیم در هزار لیتر آب در هکتار به فاصله 10 روز نتایج مشابهی به همراه داشت.

نیاز غذایی درخت پسته04
نیاز غذایی درخت پسته03

آهن

با توجه به نتایج تجزیه خاک و برگ و در نظر گرفتن حدود بحرانی، میتوان اقدام به رفع کمبود آهن نمود. خصوصیاتی از خاک که در قابلیت استفاده آهن باید مد نظر باشند، علاوه بر مقدار آهن در خاک، پ هاش و وضعیت ساختمانی خاک می باشد. با توجه به تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ می توان از یکی از دو راه کاربرد خاکی و محلولپاشی یا هر دو به رفع کمبود آهن پرداخت. 

دو یا سه بار محلولپاشی کلات آهن (EDTA-Fe ) با غلظت 1.5 در هزار  و یا استفاده از میکرومیکس شرکت کیمیتک با غلظت یک در هزار و یا کلات آهن EDDHA به صورت خاکی مانند کودهای باسشن و یا نوتریکل پریمیوم با نسبت هر درخت بالغ 50-100 گرم، در اردیبهشت و خرداد ماه بسته به شدت کمبود میتواند برطرف کننده کمبود باشد.

همچنین در صورت لزوم استفاده از 250 گرم سولفات آهن به ازای هر درخت جهت کاربرد خاکی پیشنهاد می شود. البته کارایی سولفات آهن بدون مواد آلی در شرایط خاک های آهکی بسیار پایین است و در صورت استفاده باید بهصورت جایگذاری موضعی (چالکود)همراه با مواد آلی در منطقه فعالیت ریشه باشد تا کارایی مناسب و لازم را داشته باشد.

روی

در تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ، برای توصیه جهت رفع کمبود روی، علاوه بر حدود بحرانی این عنصر، باید به میزان مواد آلی، درصد رس، درصد آهک و اسیدیته بالا توجه ویژه داشت.

در خاک هایی با پ هاش قلیایی و با آهک فراوان و مقدار کم مواد آلی کمبود روی شایع تر است و همچنین آب های آبیاری با بیکربنات بالامیتوانند باعث کمبود این عنصر شوند. به هر حال مانند آهن و سایر عناصر کم مصرف بر حسب شرایط کاربرد خاکی یا محلولپاشی میتواند به رفع کمبود روی کمک نماید.

مصرف خاکی 250-200 گرم سولفات روی به ازای هر درخت به صورت چالکود در زمستان و همچنین محلولپاشی 3 در هزار منگزینک پلاس در اردیبهشت ماه راه های تامین روی در پسته می باشند.

علاوه بر سولفات روی ترکیبات معدنی دیگر نظیر نیترات روی نیز کارایی مطلوبی در محلولپاشی دارد.

نیاز غذایی درخت پسته برگ05

منگنز

در تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ و تشخیص رفع کمبود احتمالی منگنز، علاوه بر حدود بحرانی آن در خاک و برگ باید به پ هاش خاک و اثرات متقابل آن با سایر عناصر غذایی توجه ویژه داشت.

 به عنوان مثال منگنز و آهن دارای اثرات متقابل می باشند و مقادیر زیاد منگنز، جذب و مصرف آهن گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. جهت رفع کمبود منگنز در درختان پسته میتوان در مصرف خاکی 150-100 گرم سولفات منگنز به ازای هر درخت به صورت چالکود در زمستان و در عمق تراکم ریشه استفاده کرد.

در محلولپاشی از سولفات منگنز و یا سایر ترکیبات منگنز  مانند منگزینک پلاس با غلظت 2-1 در هزار در اردیبهشت ماه و بسته به شدت کمبود 2 تا 3 بار به فاصله 30-20 روز پیشنهاد می‌گردد.

پسته

مس

برای رفع کمبود مس، علاوه بر حدود بحرانی آن در خاک و برگ، باید به پ هاش خاک و اثرات متقابل آن با سایر عناصر غذایی توجه ویژه داشت.

بر اساس تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ میتوان با مصرف خاکی و محلولپاشی به رفع کمبود مس پرداخت. بسته به شدت و نوع کمبود 100-50 گرم سولفات مس به ازای هر درخت به روش چالکود در زمستان به صورت مصرف خاکی میتوان استفاده نمود.

حتی المقدور سولفات مس با کود حیوانی مخلوط نگردد. برای محلولپاشی، استفاده از محصول کوپرا جی ال با غلظت 3 در هزار میتواند نتیجه بسیار رضایت بخشی را به دنبال داشته باشد.

نیاز غذایی درخت پسته برگ

بور 

سطوح بحرانی بور در آب آبیاری، خاک و برگ درختان پسته بیانگر مقاومت نسبی این گیاه در مقابل مقادیر زیاد بور میباشد. در مناطق پسته کاری بعضی مناطق کمبود بور و مناطق بیشتری سمیت بور را نشان میدهند. با در نظر گرفتن حدود بحرانی بور در خاک و برگ پسته و خصوصیات خاک در صورت تشخیص کمبود بور میتوان از مصرف خاکی و محلولپاشی لبیفول بور یا بورکو بهره برد. مصرف خاکی 100-50 گرم اسید بوریک به ازای هر درخت در زمستان به صورت چالکود و محلولپاشی لبیفول بور یا بورکو  با غلظت 2 تا 5در هزار در اواخر دوره استراحت گیاهی و هنگام تورم جوانه ها( 5 در هزار) و اردیبهشت و خرداد (3-2 در هزار)پیشنهاد میگردد.

لازم به ذکر است در صورت استفاده از کودهای فروت ست به علت داشتن مقادیر قابل توجهی از بور محلول پاشی با کودهای تخصصی بور با احتیاط توصیه میگردد و باید بر اساس شرایط منطقه و آزمون برگی صورت پذیرد.

همیار دشت آبرون 02188616460