loading

شته جالیز

 شته جالیز
Aphis gossypii

اهميت اقتصادی آفت:

اين آفت در تمام گلخانه‌های ايران به خصوص در مناطق جنوبی كشور زيان شديدی به جاليزكاری‌ها وارد می‌كند. گياهان جاليزی از جمله خيار و گوجه فرنگی مهمترين ميزبان اين شته در گلخانه‌­ها هستند ولی علف­های هرز مختلف نيز آلوده مي­شوند كه باعث حفظ منبع آلودگي در گلخانه مي­‌گردد. زندگي شته جاليز به صورت گروهی و كلنی است و ابتدا در زير برگ­‌ها مستقر شده و بعد مي­‌تواند تمام گياه را آلوده كند.شته جالیز

شته جالیز

زيست شناسی و نحوه خسارت:

شته‌­ها دارای بدنی نرم و قطعات دهانی زننده‌ مكنده هستند. رنگ حشرات از سبز روشن تا سبز تیره متمایل به خاکستری متغیر است. شته‌­ها در دمای معمولی گلخانه­‌ها تخم نمی‌­گذارند و بچه­‌زا یا پوره‌­زا هستند بطور متوسط 50 تا 250 پوره می­‌گذارند. پوره‌­ها پس از 7 تا 10 روز قدرت تولیدمثل دارند.

شته­‌ها به چهار روش به محصول خسارت وارد می‌­نمایند:

  • با تغذیه از شیره نباتی موجب ضعف عمومی گیاه و در نتیجه کاهش تولید می‌شوند.
  • ترشح عسلک ناشی از دفع بیش از 95 درصد شیره گیاهی جذب شده توسط شته‌­ها باعث بروز پدیده دوده می­‌شود.
  • با ایجاد گال و پیچیدگی در برگ در اثر مواد مترشحه در بزاق شته­‌ها روی رشد گیاه تاثیر می‌­گذارند.
  • با انتقال ویروس و ابتلا گیاه به بیماری­های ویروسی که بسیار حائز اهمیت‌می‌­باشد منجر به از بین رفتن گیاه می­‌شوند.

 این آفت بر روی اندام­های مختلف گیاهی فعالیت می­‌نماید و با فرو بردن خرطوم خود شیره گیاهان را مكیده و از آن تغذیه می­‌کند، در نتیجه گیاه ضعیف شده و عوارضی مانند پیچیدگی برگ، ریزش گل و میوه و یا زردی برگ­ها ظاهر می­‌شود.

  علل و شرایط مساعد طغیان آفت

با مساعد شدن شرایط آب و هوایی (خنک شدن هوا و باال رفتن رطوبت) جمعیت آفت بالا رفته و در صورت عدم کنترل، تغذیه بالای آفت منجر به خشک شدن بوته می‌­شود.

روش­های پايش و رديابی

 شته‌­های بالدار به کارت­های زرد رنگ جلب می­‌شوند. بخش انتهایی گیاهان در قسمت جوانه­‌ها قبل از اینکه گل­ها باز شوند می‌بایست مورد توجه و بازرسی قرار گیرند. حضور و رفت و آمد مورچه­‌ها از نشانه‌­های وجود شته­‌ها است.

مبارزه:

کنترل زراعی – مكانيكی:

  • استفاده از ارقام متحمل
  • از بین بردن علف­های هرز داخل و اطراف گلخانه
  • استفاده از تله‌­های رنگی به خصوص تله‌­های زرد رنگ برای شكار حشرات بالدار و پوره­‌ها
  • نصب کارت­‌های زرد رنگ برای ردیابی و شكار حشرات بالدار بالای تاج گیاه به فاصله 30 سانتیمتر
  • خودداری از پوشیدن لباس زرد در اوایل بهار و پائیز توسط کارگران (زیرا شته‌­های بالدار از این طریق وارد گلخانه­‌ها می­‌شوند.)
  • جلوگیری از ورود شته‌ها به داخل گلخانه با نصب توری
  • خودداری از مصرف بیش از حد کود ازته
  • تنظیم دمای گلخانه و رطوبت نسبی مناسب

کنترل بيولوژيک:

مهمترین روش کنترل شته­‌ها استفاده از زنبورهای پارازتیوئید به‌­صورت کانون­‌سازی اولیه در محل گلخانه با استفاده از یک میزبان غیرهدف مثل شته گندم است. به این ترتیب که شته گندم در گلدان‌­های گندم کشت شده در یک تا ده ردیف در یک گلخانه پرورش داده شده و سپس زنبور پارازتیوئید شته Aphidius colemaniروی آن­ها رها شده و تا قبل از آلوده شدن گیاهان گلخانه به شته سبز )آفت( جمعیت خوبی از زنبورها آماده شده است که شته­‌های تازه وارد را مورد حمله قرار می‌­دهند. بالتوری سبز و کفش‌دوزك‌ها هم از دیگر عوامل مهم کنترل بیولوژیک شته‌­ها می‌باشند.

کنترل شيميايی:

براي كنترل شيميايي اين آفت مي­توان از حشره­‌كش­‌های با منشا طبيعي مانند دی اتانل ­آميد روغن نارگيل (پاليزين) و نيكوتين استفاده نمود. سموم ديكلرووس (ددواپ) و نيز پي­ متروزين (چس) كه دارای دوره كارنس پايين هستند برای كنترل شته‌­ها در گلخانه توصيه شده است.

همیار دشت آبرون 02188616460