فهرست مطالب
Toggleدر هر جمعیت انبوهی در مقیاس زیاد افرادی وجود دارند که دارای ژنهای منحصر به فردی هستند. مثلا ممکن است در میلیونها موجودی که تحت سمپاشی قرار میگیرند، افرادی وجود داشته باشند که در اثر آفتکش مصرفی از بین نروند. چنین افرادی در اثر انتخاب مداوم و یا در اثر فشار انتخابSelection Pressure به تدریج تکثیر یافته و زمانی جمعیت چشمگیری را به وجود میآورند که به راحتی قابل رویت و تشخیص باشند. بدین ترتیب، در افراد این جمعیت مقاومت تظاهر پیدا خواهد کرد. بسیاری چاره این کار را در مصرف بیشتر آفتکش، تعویض آفتکش و یا اختلاط و تناوب آفتکش میدانند. اما در اینجا بیوتیپهای مقاوم به دوز بالاتر و یا آفتکش جدید پیدا میشود و کار را پیچیده تر میسازد. امروزه در هر گروه از آفتکشها اعم از حشرهکش، قارچکش یا علفکش بیوتیپهای مقاوم در نقطه ای از دنیا یافت شده است. جالب این که برخی از این مقاومتها تنها 3 تا 5 سال پس از معرفی آفتکش جدید گزارش شده است.
Insecticide Resistance Action Committee کمیته ای است که در سال 1984 میلادی تشکیل شده است و روی مدیریت و بروز مقاومت حشرهکشها فعالیت دارد. هدف از ایجاد این انجمن جلوگیری و یا تاخیر در توسعه مقاومت در آفاتی مانند حشرات یا کنهها میباشد. این انجمن برای هر گروه از حشرهکشها و کنهکشها کدی را اختصاص دادهاند که توصیه میشود برای جلوگیری از ایجاد مقاومت، در رویکرد تناوب سموم، از یک گروه یا کد استفاده نگردد. به طور مثال، دیازینون از گروه ارگانوفسفره دارای B1 میباشد و فن والریت از گروه پیروتروئیدها دارای کد A1 میباشد.
Fungicide Resistance Action Committee کمیته ای است که از افراد کارشناس و متخصصی در زمینه پاتوژنها تشکیل شده است و هدف این کمیته ارایه دستورالعملهایی در جهت مدیریت مقاومت قارچکشها،باکتریکشها و ویروسکشها و به منظور دوام و اثرگذاری بیشتر این سموم و در نهایت محدود نمودن روند مقاومت عوامل قارچی، باکتریایی و ویروسی به سموم میباشد. به طور مثال کاربندازیم دارای کد 1 و متالاکسیل دارای کد 4 میباشد.
Herbicide Resistance Action Committee کمیتهای است که روی مدیریت و بروز مقاومت علفکشها فعالیت دارد. به طور کلی، HRAC برای هر یک از گروه علفکشها بر اساس مکانیسم عمل آنها یک کد را اختصاص داده است که حاکی از گروه مقاومت آنها میباشد. به طور مثال، بوتاکلر دارای کد گروه مقاومتی K3 و علفکش دیکلوفوپ متیل دارای کد A میباشد.
در جدیدترین طبقه بندی ایراک ۲۰۲۰ هر حشره / کنه کش بر مبنای نحوه عمل در یک گروه معین که با کدهای۱ تا ۳۲ طبقه بندی میشوند که به منظور بالا بردن سرعت دستیابی به این اطلاعات کدهای مربوطه روی برچسب بطری یا بسته حشره / کنه کشها نیز درج میشوند متفاوت بودن شماره گروه ایراک دو حشره کنه کش به منزله متفاوت بودن نحوه عمل آنهاست و بنابر این دو ترکیب در تناوب با یکدیگر میتوانند مصرف شود به عنوان مثال در مورد کرم سیب حشره کشهای زیر در کشور توسعه و یا ثبت شدن که نام عمومی همراه با جایگاه هدف آنها در طبقه بندی ایران به شرح زیر است.
بنابراین با توجه به توضیحات بالا توصیه میشود در برنامههای کنترل شیمیایی آفات ترتیبی اتخاذ شود چه ترکیبات با نحوه عمل مشابه (مثال لوفنورون و دیفلوبنزورون که هر دو متعلق به گروه ۴ میباشد.) در تناوب با یکدیگر مصرف نشوند بنابراین با توجه به در دسترس بودن ترکیبات توصیه شده بایستی سعی کرد تا از حشره کشهایی با نحوه عمل متفاوت به صورت پشت سر هم استفاده شود.