ایجاد مقاومت در گیاهان در برابر آفات و بیماری‌ها در بسیاری از موارد بستگی به توانایی ژنتیکی گیاه دارد ولی در بعضی از موارد می توان با بکارگیری برخی عوامل تاثیرگذار، مقاومت گیاهان را افزایش داد.
در ادامه این مقاله قصد داریم تاثیر تغذیه مناسب گیاه با مواد غذایی معدنی را بر توانایی گیاهان برای مقاومت در برابر بیماری ها و آفات برای شما توضیح دهیم. در واقع مواد معدنی علاوه بر کمک به رشد و توسعه گیاهان و دیگر میکرو ارگانیسم ها، به گیاهان این امکان را می دهند تا بتوانند از خود در برابر آفات و بیماری ها دفاع کنند.
با رعایت اصول تغذیه ای که در ادامه بحث خواهد شد می توانید گیاهان سالم و مقاوم تری تولید کرده و با پیشگیری از بیماری ها و هجوم آفات، مصرف سموم شیمیایی را کاهش دهید و علاوه بر کاهش هزینه ها و افزایش درآمد نهایی خود به سلامتی محیط زیست نیز کمک کنید.
بیمارگرها از جمله عواملی هستند که از دو طریق باعث ضعف و زوال گیاه می‌شوند :
الف) بیمارگرها با تغذیه از مواد غذایی موجود در خاک و یا مواد غذایی شیره گیاهی باعث کاهش دسترسی گیاه به مواد غذایی و کمبود این مواد در گیاه می‌شوند.
ب) بیمارگرها با تغذیه از بافتهای گیاهی میتوانند توانایی گیاه برای جذب مواد غذایی و همچنین غذاسازی را کاهش دهند.
ج) بیمارگرها علاوه بر تولید مواد سمی و ایجاد مسمومیت در گیاه با روشهای بالا میتوانند باعث ایجاد ضعف و زوال گیاه شوند.
گیاهان علاوه بر سه عنصری که از طریق آب و هوا بدست می‌آورند، نیاز ضروری به ۱۳ عنصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، گوگرد، منیزیم، آهن، روی، بر، منگنز، مس، مولیبدن، کلر و یک عنصر بسیار تاثیر گذار در مبارزه با آفات به نام سیلیس دارند.
با مصرف متعادل کود و تامین عناصر غذایی (ریزمغذی و درشت مغذی) میتوان به گیاهان استحکام بخشیده و علاوه بر کنترل بیماری‌ها مقاومت گیاهان را در برابر آفات نیز افزایش داد. با وجود اینکه مقاومت به بیماری ها به صورت ژنتیکی کنترل می شود اما تغذیه مناسب نیز در آن نقش بسزایی دارد که باعث فعال شدن ژن های مقاومت به بیماری ها می شود. به منظور کنترل بهتر آفات و بیماری ها دانستن اثرات تغذیه ای گیاه بر مقاومت گیاه به بیماری ها اهمیت قابل توجهی پیدا می‌کند.
الف) ایجاد موانع مکانیکی، که از طریق تشکیل دادن دیواره سلولی ضخیم تر ممکن میشود.
ب) ساخت ترکیبات دفاعی طبیعی، از جمله فیتوآلکسین ها، آنتی اکسیدان ها و فلاونوئیدها که گیاه را در برابر بیمارگرها حفاظت می کنند.
پتاسیم: بطور مستقیم روی مراحل مختلف استقرار بیماری وپیشرفت آنبطور غیر مستقیم روی بهبود زخم ها اثر دارد افزایش مقاومت گیاه به شرایط نامساعد محیطی«سرما-خشکی»
کلسیم: کاهش بیماری های ریشه وساقه ناشی از رایزوکتونیا- بوتریتیس- اسکلروتینیا-فوزاریوم-نماتد- جرب سیب زمینی با افزایش مصرف کلسیم
آهن: دادن آهن باعث پژمردگی ورتیسیلیومی در بادام زمینی میشود، همچنین محلول پاشی باعث کاهش برخی بیماری های برگی درختان میوه می گردد، با افزایش آهن پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی افزایش می یابد، بنابراین استفاده متعادل از آهن بسیار اهمیت دارد.
مس: کنترل بهتر پاخوره غلات، کاهش خسارت باکتری سودوموناس در ساقه گندم از اثرات مس کافی در محیط می باشد.
منگنز: کاهش جرب، بادزدگی سیب زمینی، پوسیدگی ساقه درگیاهچه کدو را کاهش می دهد، موزاییک توتون با افزایش منگنز افزایش می یابد.
سیلیس: کاهش بیماری لکه قهوه ای و بلاست برنج، کاهش بیماری های سفیدک پودری خیار، پوسیدگی ریشه خیار ناشی از پیتوم، جلوگیری از خوابیدگی در گندم و برنج ، جلوگیری از بیماری آنتراکنوز در توت فرنگی و گوجه فرنگی از اثرات سیلسیم می باشد.
سمت چپ عدم مصرف سیلیس، سمت راست مصرف سیلیس.
سیلیس از نفوذ قارچ و سایر عوامل بیماری زا به داخل بافت گیاه ممانعت می‌نماید.
